Sta in je kracht

In mijn werk, maar eigenlijk in alles wat ik doe, ben ik enorm geprikkeld door de vraag: ‘hoe kan ik mensen in hun kracht zetten?’. Hoe kan de verlegen jongeman bezielen met moed zodat hij stappen durft te ondernemen? Hoe kan ik de bedrogen vrouw verlossen van haar teleurstelling en bitterheid en haar haar fierheid terug laten vinden? Hoe kan ik mensen bevrijden van schuldgevoel, schaamte en gestagneerde rouw en strijders van hen maken? Hoe kan ik mensen weer in hun kracht zetten en dat ze sterk en moedig hun problemen te lijf gaan en zich niet laten verlammen of hulpeloos aan de kant blijven staan maar in het centrum van de storm durven staan?

Angst in coronatijd

De voornaamste factor die mensen verhinderd om krachtig te leven, is angst. Ondanks dat we een van welvarendste landen ter wereld leven, de meeste mensen onder ons geen oorlog hebben meegemaakt en zich eigenlijk niets hoeven te ontzeggen, vormen angst en depressie, de donkere grondtonen van onze samenleving. 10 procent van de bevolking leidt aan ernstige angststoornissen leidt, al vanaf tienerleeftijd. 44 procent van de mensen (meer jongeren dan ouderen) voelen zich geregeld onveilig. Door de coronocrisis zijn deze negatieve gevoelens alleen maar is toegenomen. Bij jongeren is er zo al de druk om erbij te horen, niet goed weten aan welke verwachtingen men moet voldoen etc. en dan gaat het vooral om hun microwereld. De voortdurende berichten vanuit de macrowereld over klimaatverandering, milieuproblemen, slechte economische toekomstperspectieven, overheden die de crisissen zoals nu de Covid-19 niet goed weten te managen geven nog eens extra druk, machteloosheid en hopeloosheid.

Wat is ons antwoord? Want als God ons oproept om te strijden tegen de vijand is angst een van de belangrijkste vijanden die we moeten zien te verslaan. Angst verlamt je, blokkeert je, beperkt je initiatieven en verkleint je wereld. Terwijl God juist wil dat voluit in onze kracht staan en een brede invloed uitoefenen.

Godsbeeld

Om in je kracht te staan, je problemen aan te pakken, grenzen te verleggen en nieuwe terreinen in je leven te ontwikkelen, maar ook om anderen te helpen in hun kracht te staan is een vast uitgangspunt nodig. Een uitgangspunt dat alles in je leven bepaalt: je gedrag, je verwachtingen en je omgang met anderen. Een uitgangspunt dat zal bepalen of je gaat winnen of verliezen, dat de angst je leven gaat bepalen of dat de liefde sterker zal blijven, dat je gaat groeien of dat je zal blijven staan.

En dat uitgangspunt is: Wie is God voor jou? Welk beeld heb jij van God? Want het beeld dat je van iemand hebt zal je relatie tot die persoon bepalen. En is die persoon gezaghebbend in jouw leven, dan zal het beeld zich ook uitstrekken naar de rest van je leven. Een voorbeeld: het beeld dat je van je ouders had bepaalde je relatie met hen, maar was ook bepalend hoe je naar de wereld om je heen keek. Zag je je vader of moeder als iemand die heel kritisch op alles was, dan was je bezig om deze kritiek naar jou of te voorkomen of je ertegen te beschermen. Maar uit loyaliteit keek je zelf ook kritisch naar de wereld om jou heen, want als kind kun je niet anders dan de wereld door de ogen van je ouders waarnemen.

Nu naar God toe. Het valt me op hoeveel godsbeelden er wel niet zijn. God als aanklager, rechter, politieman, schoolmeester, boekhouder, regisseur van de geschiedenis, als ridder die op zijn eer gesteld is en ons er dus onder moet krijgen. Welk beeld je ook hebt, het is zowel bepalend in je relatie naar God als naar de wereld om je heen.

Twee godsbeelden

Ik wil in hier twee godsbeelden tegenover elkaar stellen. Twee godsbeelden die ons in verwarring kunnen brengen omdat we met beiden in ons leven te maken krijgen. Voor het ene beeld zijn we bang maar tegelijk kunnen we er ons heel moeilijk los van maken. Het tweede beeld daar verlangen we naar, maar durven we zo moeilijk toe te laten. Het eerste beeld is dat van God als rechter en het tweede beeld is dat van God als vader.

God als rechter

Laten we eerst eens naar het beeld van God als rechter zien. Sinds de middeleeuwen is dat beeld enorm populair geworden. God die vooral recht wil en moet spreken en de zonde wil straffen. En gelukkig maar dat Jezus tussenbeide is gekomen en de klappen heeft opgevangen, want anders liep het slecht met ons af. Vandaar dat veel mensen liever met Jezus dan met God zelf te doen hebben. Dit beeld is heel sterk gebleven in onze kerken. Dit beeld heeft duidelijkheid en beperkt je verwachtingen. God staat boven alles, Hij is soeverein en almachtig en je kunt je het best schikken, onderwerpen aan God. Bij deze God kun je ook niet teleurgesteld worden, want Hij is een rechter die recht moet laten geschieden. En tegenover God als rechter kunnen wij alleen maar falen en tekortschieten en heeft het geen zin hoopvolle verwachtingen te koesteren. Dit beeld sluit helaas sterk aan wat velen van ons gewend zijn: opgevoed zijn tot gehoorzaamheid.

God als Vader

Het tweede beeld is totaal anders. Daar is God een vader die al zijn kinderen thuis wil hebben, denk maar aan het verhaal van de verloren zoon, waar de vader elk dag op de uitkijk staat om te wachten op de terugkeer van de jongste zoon. Dit tweede beeld heeft Jezus ons laten zien. In Joh. 17 legt Hij uit dat dit zijn missie was: ‘dat zij de Vader zouden leren kennen’ En als Jezus ons God als vader laat zien dan is dat niet zomaar een vader, een autoritair iemand of een afwezige vader, maar een supervader. Een vader waarvan de beste vader op deze wereld maar een slap aftreksel is. Jezus zegt dat wij vaders slecht zijn, ondanks dat wij goede dingen geven aan onze kinderen. En vervolgt Hij: Hoeveel te meer is uw Vader in de hemel.

Zonde bij de God als rechter is het overtreden van regels. Zonde bij God als vader is van huis weglopen en niet geloven God van je houdt en jou het beste geeft.

Gods barmhartigheid

Nu wil ik één aspect van God als vader naar voren brengen, want als we dit begrijpen zal dit ons beschermen tegen alle andere verkeerde godsbeelden en zal het ons leven veranderen, ons in onze kracht zetten ons van alle angst bevrijden. En dat aspect van Gods vaderschap is zijn ‘barmhartigheid’. Een aspect dat je reeds in het Oude Testament terugvindt en uitsluitend aan God wordt toegeschreven. Het grondwoord verwijst naar moederschoot. Het is de innerlijke bewogenheid die God spontaan voor je voelt. Het is Gods onvoorwaardelijke moederliefde. Ik wil dit wat nader toelichten vanuit het volgende vers uit de profetie die Zacharias over zijn zoon Johannes uitspreekt.

‘Door de innige gevoelens van barmhartigheid van onze God, waarmee de Opgang uit de hoogte naar ons omgezien heeft’. Lucas 1:78

God is een God die bewogen met ons is, maar tegelijkertijd zijn bewogenheid omzet in handelen. Als er in het evangelie staat dat Jezus vol innerlijke ontferming raakt, dan volgt er altijd een handeling, de ene keer gaat Hij prediken, andere keren geneest Hij zieken, richt zelfs een dode op en zendt Zijn discipelen uit.

Zo is God ook vandaag op jouw leven betrokken. Vanuit zijn innerlijk gevoelens grijpt Hij in, komt Hij jou tegemoet, raakt Hij je aan of zoals het hier zo mooi staat: Hij ziet naar je om. God blijft niet op een afstand kijken maar kijkt naar je om.

I. Elk handelen van God in ons leven gebeurt vanuit emotie. God handelt niet uit een verplichting, omdat het moet, maar vanuit Zijn hart. Emoties die we niet kunnen begrijpen of narekenen, maar die we desondanks dankbaar mogen toelaten. God hoeft ook niet gunstig gestemd worden, zoals de heidense Goden. We hoeven zijn gunsten niet af te kopen. Hij is ons al gunstig gestemd. Ook Jezus heeft Gods liefde niet hoeven op te roepen door zijn offer aan het kruis. Nee, God stuurde Jezus naar deze wereld omdat Hij deze wereld al liefhad.

II. Elk handelen van God in ons leven gebeurt vanuit zijn karakter. Barmhartigheid is geen gril van God: barmhartig als Hij een goede bui heeft. God is altijd al zo. Het is Zijn karakter. Al in het Oude Testament wordt op minstens vijf plaatsen de verschillende aspecten van Gods karakter in een slagzin beschreven. In psalm 145:8 stat het zo: ‘Genadig en barmhartig is de HEERE, geduldig en groot aan goedertierenheid’. Nehemia voegt eraan toe: ‘U bent een God die menigvuldig vergeeft’. ‘Graag vergeeft’ zegt Psalm 86:5. Gods karakter is stabiel: Hij is barmhartig vanuit zichzelf. Hij hoeft er zichzelf niet toe aan te zetten, zich niet te forceren.

III. Elk handelen van God naar ons gebeurt vanuit Zijn eenzijdig gesloten verbond met ons. Dat deed Hij al bij Abraham, maar op Golgotha sloot God met heel de mensheid een alomvattend genadeverbond. Een verbond dat van God uitging en waar wij niet bij betrokken zijn, maar waarbij het wel om ons gaat. Op Golgotha heeft God bewezen hoe liefdevol Hij is. Hij heeft zijn barmhartigheid als het ware vastgelegd in een eeuwig vast verbond, waar niet meer op teruggekomen wordt. Je hoeft maar naar het kruis te kijken om te weten dat je in Gods verbond bent opgenomen.

Jouw reactie

Jouw reactie daarop kan alleen maar een vrijmoedig naar God toegaan zijn. De troonzaal van God binnen rennen en bij de Vader op schoot kruipen. God wil dat elk spoortje wantrouwen en angst uit je hart zou verdwijnen en dat je je volledig aan Hem kunt geven en Hem vertrouwen. Dat je Zijn stem zou horen en vertrouwen, boven alle andere stemmen uit.

De uitdaging voor ons

Wil je als kind van God sterk, moedig en hoopvol in je kracht staan, zul je je eerst sterk geliefd moeten voelen. Kinderen die goed gehecht zijn aan hun ouders en zich door hen geliefd voelen, durven veel aan en ontwikkelen stabiele karakters. Willen wij, mensen van de Herberg, kerk van Jezus, vandaag op een sterke manier naar buiten treden, zullen we onze angst moeten afleggen. Want alleen de liefde drijft de angst uit. Laat je door God beminnen, laat Zijn barmhartigheid toe, zodat ook wij barmhartig kunnen worden zoals onze Vader is. De wereld leeft onder het oordeel, altijd bang voor druk, verwijten, afwijzing en veroordeling door de mensen om hen heen. Het is aan ons om mensen onder dat oordeel vandaan te halen en hen in contact te brengen met de eindeloze barmhartigheid van God.

Johannes

Ondanks de prachtige profetie van zijn vader Zacharias had Johannes het niet goed begrepen en bracht hij in zijn prediking vooral het oordeel van God. Later als hij in de gevangenis zit loopt hij vast en begint hij te twijfelen over Jezus: is Hij wel de messias of komt er nog een ander. Om niet vast te lopen in je leven is het belangrijk om te weten hoe God werkelijk is.

Getuigenis

Ik las deze week het verhaal van een meisje dat in de criminaliteit was beland en om haar straf te ontlopen mocht ze meedoen aan een soort tweede kans traject waarin mensen geholpen werden om een nieuw leven te beginnen. In dat traject werden de jonge criminelen enorm bevestigd werden als ze iets goeds gedaan hadden. In het begin boeide dat het meisje niet, maar een keer toen zij weer een keer enorm geprezen werd, raakte er iets van binnen en toen begin ze te veranderen. Alleen goedheid zal de mens veranderen.

Gerrit Houtman, augustus 2020