Bemoedigen

Onlangs kreeg ik via een omweg een dankbare reactie van een vrouw die jaren geleden bij ons in begeleiding kwam. Wat haar vooral was bijgebleven, waren de bevestiging van haar persoon en haar kwaliteiten en dat ze het in haar moeilijke omstandigheden heel goed deed. Complimenten die ze toen moeilijk kon geloven maar die achteraf wel gewerkt hadden.

Pastoraat is vooral bemoedigen.

We denken te veel dat we bij anderen problemen moeten oplossen of adviezen aanbieden. Alsof wij de situatie moeten en kunnen veranderen. Het verhaal van de ander doet vaak zo'n sterk appèl op ons dat het probleem ons te pakken heeft en ons zo meeneemt dat we de persoon zelf uit het oog verliezen. De persoon die nog steeds zijn eigen leven leidt, naar oplossingen zoekt en op zijn manier een weg heeft weten te vinden in zijn problemen. In plaats van dat we daarbij stilstaan en hem daarin bevestigen, gaan wij de zorg en verantwoording overnemen. De ander voelt zich dan niet alleen nog hulpelozer, maar krijgt ook nog het gevoel dat hij het tot nu toe fout gedaan heeft. Erger nog, hij voelt zich afgewezen en niet gezien als mens. Een mens die veel meer is dan alleen zijn vragen en problemen. Een mens die behoeften en verlangens heeft en op zijn manier van betekenis probeert te zijn.

Bemoedigen in het begeleiden

Gerben Heitink werkt in zijn handboek 'pastoraat als hulpverlening' een pastoraal model uit waarbij vier facetten in het vizier komen. Naast helen, verzoenen, bijstaan is 'begeleiden' er een van. Begeleiden betekent dat je in het pastoraat mensen begeleidt in hun geestelijk leven, maar ook in de keuzes die ze maken naar hun relaties, studie, werk en levensdoelen. Dit deel van het pastoraat is helaas vaak ondergewaardeerd ten opzichte van bijvoorbeeld de facetten verzoenen en helen. Ik ben blij dat o.a. door de belangstelling voor het mentoraat in onze kerken voor dit aspect weer meer aandacht komt. De meeste mensen willen niet bemoederd of bevaderd worden. Nog minder dat ze in een machteloze of schuldige positie geduwd worden. Mensen willen groeien, hun talenten ontdekken en ergens in uitblinken. Ze willen goede mensen worden met een rijke betekenis voor anderen. Begeleiden betekent dan ook de ander daarin steunen en waarderen.

Bemoedigen en de sterke kanten

Als we willen groeien of ergens in vooruit willen komen, kijken we vaak naar wat we verkeerd doen of waar we zwak in zijn. We denken dat we door onze zwakke kanten te verbeteren vanzelf zullen groeien. Het tegendeel is echter waar. Je fixeren op je zwaktes maakt je eerder zwakker. Beter is het om te ontdekken waar je goed en sterk in bent of welke verborgen en nog niet ontdekte talenten je hebt. In het pastoraat geldt dit eveneens. Ga op zoek naar waar de ander goed in is, naar welke mogelijkheden er in de ander schuilen. Welke doorzetting, grensverlegging of pogingen heeft de ander tot nu toe gedaan. Deze houding schept waardering en bewondering voor wie de ander is en de manier waarop hij vormgeeft aan zijn leven.

Paulus: sterk in het bemoedigen

Paulus bemoedigde meer dan dat hij corrigeerde of vermaande. Als hij de gemeente in Filippi oproept tot eenheid en dienstbaarheid (Fil. 2:1-4), moedigt hij de mensen aan om op zoek te gaan naar de zaadjes van bemoediging en liefde, naar de kleine plantjes van gemeenschap en ontferming en deze samen te laten ontwikkelen naar eensgezinde dienstbaarheid. Op zoek gaan naar wat er wel is en dit te waarderen vraagt natuurlijk wel meer tijd en een aandachtige houding. Maar het vraagt vooral geloof. Geloof in de ander, zijn waarde en mogelijkheden, maar ook geloof in God die ieder mens, hoe gebroken en vervormd die ook is, kan laten groeien naar een glorieuze bestemming.

Literatuur: Dr. Gerben Heitink, Pastoraat als hulpverlening, Kampen 1992